سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مدرسه خوب برای دانش آموز

نظر

انسان موجودی اجتماعی و نیازمند برقراری ارتباط با دیگران است، به گونه‌ای که بسیاری از نیازهای متعالی و شکوفایی استعدادها و خلاقیت‌هایش از طریق تعامل بین فردی و ارتباط اجتماعی ارضا شده و به فعل درمی‌آید. افزون بر این، رشد اجتماعی مهم‌ترین جنبه زندگی هر فرد است و به نوبه خود منجر به ارتقاء رشد هوشی و سایر جنبه‌های رشد فردی می‌شود. از این‌رو، کسانی که در حوزه‌های اجتماعی شکوفا شده‌اند، به سطحی از توانایی در روابط اجتماعی دست یافته‌اند که به راحتی می‌توانند با زندگی و مردم سازگار شوند . نهادهای مختلفی در زمینه پرورش مهارت‌های اجتماعی نقش دارند که یکی از مهم‌ترین این نهاد‌ها مدرسه است. مدرسه به عنوان یک پایگاه مهم آموزشی تأثیر غیر قابل انکاری در امر ترییت دانش‌آموزان دارد . در مدارس نیز عوامل گوناگونی در پرورش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان تاثیر دارند، یکی از مهم‌ترین عوامل مرتبط با مدرسه، جو اجتماعی مدرسه یا جو سازمانی است . جو به عنوان بخشی از فرایندهای سازمانی کارکرد موفق سیستم‌ها را هدایت می‌کند، به طور منظم در مدرسه و هم‌چنین در کلاس درس وجود دارد و آن چیزهایی را که وانمود می‌کند تنها مربوط به ظاهر خارجی‌شان نیست، بلکه از آن بسیار عمیق‌تر است. جو کلاس درس یکی از اجزاء ساختار داخلی مدرسه است. جو کلاس درس به عنوان محیط یادگیری بعضی اوقات با اصطلاحاتی از قبیل اتمسفر ، محیط ، اکولوژی ، و محیط یا قلمرو اجتماعی بیان می‌شود و با ساختار ارزش‌ها و هنجار‌های خود می‌تواند جهت‌های معلمان و شاگردان را در رهبری موفقیت‌آمیز تدریس و یادگیری هدایت کند و اثربخشی مجموعه سازمانی مدرسه را افزایش دهد. در حقیقت، آن جزیی از یک مجموعه محیطی مدرسه است که بر پایه و اساس آن می‌توان به طور آشکار دید که معلمان، کارکنان، شاگردان، و دیگر پرسنل چگونه آن را احساس می‌کنند . به طور ساده‌تر مجموعه‌ای از خصوصیات داخلی سازمان که موجب تمایز مدارس از یکدیگر شده و در رفتار اعضای آن‌ها تأثیر دارد، جوسازمانی مدارس نامیده می‌شود. به عبارت دقیق‌تر جو مدرسه عبارت است از کیفیت نسبتاً پایدار محیط مدرسه که معلمان آن را تجربه کرده‌اند، بر رفتار آنان تأثیر گذاشته و مبتنی بر ادراک جمعی رفتار مدرسه است . مدرسه هم محیطی تحصیلی و هم اجتماعی است و مستلزم انطباق موفقیت‌آمیز دانش‌آموز در هر دو بعد تحصیلی و اجتماعی است. مدارس امروز نیاز به آموزش مهارت‌های اجتماعی را به دانش‌آموزان احساس می‌کنند در حالی که تعدادی از دانش‌آموزان به صورت طبیعی در مهارت‌های اجتماعی خوب و ماهر هستند، بسیاری از بچه‌ها نیاز به آموزش این مهارت‌ها دارند. مهارت‌های اجتماعی مجموعه‌ای از توانایی‌ها است که قدرت سازگاری، رفتار مثبت و خودکارآمدی را افزایش می‌دهد . در نتیجه شخص قادر می‌شود بدون این که به خود یا دیگران صدمه بزند مسئولیت‌های مربوط به نقش اجتماعی خود را بپذیرد و با چالش‌ها و مشکلات روزمره زندگی به شکل مؤثر رو به رو شود. کسب مهارت‌های اجتماعی با فرایند جامعه‌پذیری و یادگیری اجتماعی ارتباط دارد، و این دو، پیش زمینه مهارت‌های اجتماعی هستند و بدون اجتماعی شدن یادگیری مهارت‌های اجتماعی ممکن نیست. ماسن و همکاران (1990) معتقدند چهار عامل اساسی در اجتماعی شدن و کسب مهارت‌های اجتماعی تأثیر دارند که عبارتند از :(1)خانواده، (2) همسالان، (3) مدرسه(4) و تلویزیون . نظریه کرت لوین با هر‌‌گونه بحثی به جو یا فضای اجتماعی کلاس درس مرتبط می‌شود. لوین معتقد بود که برای درک رفتار انسان باید به کل موقعیتی که رفتار در آن اتفاق می‌افتد توجه کرد. اصطلاح کل موقعیت به معنای انسان و محیط اوست. لوین اضافه می‌کند که ضرورتاً موقعیت، متشکل از عوامل و عناصر عینی و ملموس محیطی نیست، بلکه درک و برداشت خود فرد از آن موقعیت نیز تعیین کننده است و باید مورد توجه قرار گیرد . بلوم معتقد است که شرایط، نیروها و محرک‌های خارجی (اعم از فیزیکی، اجتماعی، ذهنی) جو را به وجود می‌آورد و درونی‌ترین کنش، واکنش‌های اجتماعی از یک سو و نیروهای فرهنگی و سازمانی دوردست از سوی دیگر، می‌توانند جو روانی- اجتماعی کلاس را متأثر سازند . در واقع عوامل روانی اجتماعی حاکم بر کلاس درس، نقش مهمی‌در حل مشکلات مانند ترک تحصیل، غیبت از کلاس، اندوه و افسردگی دانش‌آموزان، برخورد و تنش‌های بین کلاسی، وظیفه‌گرایی و رقابت یا رفاقت کلاسی، به عهده دارند. با وجود این، کودکان و نوجوانان با ناتوانی‌های اجتماعی در سازگاری و انطباق با رفتارهای گروهی در مدرسه مشکل دارند که این ناتوانی‌ها بر سازگاری با مدرسه و یادگیری و پیشرفت این دانش‌آموزان تأثیر منفی دارند . فاتحی‌زاده و فتحی (1380) در پژوهش خود با عنوان بررسی عملکرد مدرسه در ایجاد و پرورش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی به این نتیجه رسیدند که مدرسه و برنامه درسی نقش مؤثری در ایجاد و پرورش مهارت‌های اجتماعی دارند. بنابر گفته کانتر و همکاران، جو مطلوب حاکم بر کلاس درس عبارت است از مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس(در امور تدریس، یادگیری، برنامه‌ریزی و غیره . محیط‌های کلاس درس و مدرسه بر پیشرفت و نگرش دانش‌آموزان تأثیر به سزایی دارند، به گونه‌ای که تفاوت عملکرد دو گروه از دانش‌آموزان با عملکرد تحصیلی بالا و پایین به نوعی به تفاوت ادراکشان از محیط یادگیری مربوط است که به جهت‌دهی معنی‌دار به یادگیری منجر می‌شود